Kompetencje Senatu
Do jednych z najważniejszych uprawnień Senatu należą uprawnienia ustrojodawcze. Ustawa konstytucyjna z 23 kwietnia 1992 r. już w art. 1 Stwierdziła, że: „Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, uchwaloną przez Sejn i Senat połączone w Zgromadzenie Narodowe, przyjmuje Naród w drodze referendum konstytucyjnego.”45 Zwołaniem Zgromadzenia Narodowego dokonywał Marszałek Sejmu, za zgodą Marszałka Sejmu, który to był jego zastępcą w przewodniczeniu posiedzeniom Zgromadzenia Narodowego. Ustawa ta przewidywała powołanie Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, w skład, której wchodziło 46 posłów wybieranych przez Sejm i 10 senatorów wybieranych przez Senat. Ustawa ta wygasła na mocy art. 242 ust. 2 Konstytucji z 1997 r.46
Na podstawie Art. 235 Senat ma prawo inicjatywy ustawodawczej, co do zmiany Konstytucji, zmiana ta następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. Uchwala on taką zmianę bezwzględną większością głosów w obecności, co najmniej ustawowej liczby senatorów. Jeżeli zmiana dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII to Senat może zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Prawo, co do inicjatywy ustawodawczej zmiany konstytucji i przeprowadzenia referendum zatwierdzającego posiada także 1/5 ustawowa liczba posłów bądź Prezydent.
Senat uczestniczy także w rozpatrywaniu ustawy budżetowej i zgodnie z Art. 223 Konstytucji z 1997 r. „może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.” W Małej konstytucji było zastrzeżenie, że poprawki Senatu obciążające budżet państwa wymaga wskazania źródeł pokrycia.
Kolejnym uprawnieniem Senatu jest jej udział w ratyfikowaniu umów międzynarodowych. Zgodnie z Art. 90 ust.2 ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umów międzynarodowych jest uchwalana także przez Senat większością 2/3 głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Dodajmy, że taką ustawą można uchwalić w drodze referendum a to Sejm decyduje o sposobie jej uchwalenia( Art. 90 ust. 3 i 4). Jeżeli Prezydent ratyfikuje bądź wypowiada umowy międzynarodowe zgodnie z art. 133 ust.1 musi zawiadomić Sejm, ale także i Senat. Według Art.125 ust. 2, Senat musi wyrazić zgodę na wyznaczone przez Prezydenta referendum bezwzględną większością głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.47
O pozycji Senatu świadczy także jej udział w powoływaniu Prezesa Najwyższej Izby Kontroli (Art. 205 ust. 1), Rzecznika Praw Obywatelskich ( Art. 209 ust. 1), Rzecznika Praw Dziecka, powoływanie i odwoływanie generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych oraz Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Jeżeli druga izba nie wyrazi zgody na zajęcie tych stanowisk, Sejm musi dokonać ponownego wyboru kandydata i skierować do zatwierdzenia przez Senat. Zgodnie z ustawą o radiofonii i telewizji z 29 grudnia 1992 r. (ostatnia nowelizacja 15 marca 2007), Senat powołuje 1 z 5 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na 6 letnia kadencje (Art. 7 ust. 1 i 4 ustawy) a także wraz z Sejmem przyjmuje bądź odrzuca coroczne sprawozdanie Rady, odrzucenie powoduje wygaśnięcie kadencji Rady po zatwierdzeniu tej decyzji przez Prezydenta (Art. 12).48
Prezydent ma także obowiązek zaciągnąć opinii Marszałka Senatu w sprawie przyspieszonych wyborów (Art. 98 ust., 4). Gdy Sejm podejmie decyzję o samorozwiązaniu się, taka opinia nie jest wymagana.49
Do najważniejszych konstytucyjnych uprawnień Senatu (Art. 95 i 118), należy prawo inicjatywy ustawodawczej, o czym szerzej opisuje poniżej.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.