Powrót Senatu na polską scena polityczną
Senat zniesiony na mocy sfałszowanego referendum z czerwca 1946 r., powrócił na polską scenę polityczną dzięki porozumieniom okrągłego stołu z kwietnia 1989. Zapisano to w noweli konstytucyjnej z 7 kwietnia 1989 r. Art. 2 stanowił, że: „Lud pracujący sprawuje władzę państwową przez swych przedstawicieli do Sejmu, Senatu i do rad narodowych”.
Wybory do Senatu PRL na podstawie ordynacji uchwalonej również 7 kwietnia, przeprowadzono 4 i 18 czerwca 1989 r. Nowela konstytucyjna uchwaliła, że wybory do Senatu maja być powszechne, bezpośrednie i tajne. Natomiast ordynacja powiązała okręgi wyborcze z województwami, województwami, których to powoływani będzie po 2 senatorów( tylko w województwie katowickim i warszawskim po 3). Ordynacja przyjmowała system większościowy bezwzględny, w przypadku nie uzyskania przez kandydatów wystarczającej ilości głosów odbywała się druga tura. Występowała swoboda zgłaszania kandydatów, odmiennie niż w Sejmie. Dlatego uznajemy, że były to pierwsze wolne wybory do Senatu. 42
Senat I kadencji wspólnie z Sejmem uchwalał budżet, uzyskał gwarancje udziału w powstawaniu nowej konstytucji, wybierał z Sejmem( Zgromadzenie Narodowe) Prezydenta RP i kontrolował poczynania prezydenta w myśl konstytucji. Posiadał także udział w powoływaniu Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich. Kompetencje te rozszerzają się bieżącym ustawodawstwem, Senat ( na mocy ustawy z 17 lipca 2001 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym)43 ma udział w powoływaniu KRS, posiada możliwość składania skarg do Trybunału Konstytucyjnego (ustawa z 19 stycznia 1990 o zmianie ustawy o TK), rozpatruje sprawozdania Rzecznika Praw Obywatelskich ( ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o zmianie ustawy o ROP). Uzyskał także możliwość uzyskiwania od naczelnych organów administracji państwowej potrzebnych informacji, a także prawo uczestniczenia w sesjach organów samorządu terytorialnego, także prawo interwencji w tych organach (ustawa z 5 stycznia 1991 r. o zmianie ustawy o obowiązkach i prawach posłów i senatorów). Senat nie został zrównany z izba niższą, jego kompetencje były ograniczone, nie uzyskał kompetencji kontrolnych z jednym wyjątkiem, jakim było przedłużenie przez Prezydenta stanu wojennego. Senat zebrał się pierwszy raz 4 lipca 1989 r., na którym to posiedzeniu dokonano wyboru marszałka i uchwalono ustawę, która stanowiła, ze do czasu uchwalenia nowego regulaminu korzystać będzie z regulaminu Sejmu.44
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.